Kodeks spółek handlowych w art. 559 wskazuje, że Plan przekształcenia w spółkę akcyjną należy poddać badaniu przez biegłego rewidenta w zakresie poprawności i rzetelności oraz w celu ustalenia, czy wycena składników majątku (aktywów i pasywów) spółki przekształcanej jest rzetelna.
Natomiast przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę kapitałową uregulowane jest w Rozdziale 6 Kodeksu Spółek Handlowych, gdzie art. 5848 § 1 wskazuje, że Plan przekształcenia należy poddać badaniu przez biegłego rewidenta w zakresie poprawności i rzetelności.
Z kolei z art. 58410 § 3 wynika, że biegły rewident odpowiada wobec przedsiębiorcy przekształcanego za szkody wyrządzone z jego winy.
Biegły rewident jest wyznaczany przez Sąd Rejestrowy, z reguły na wniosek przedsiębiorcy lub Spółki przekształcanej, ale musi się on kierować zapisami ustawy z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym, gdzie:
- w art. 2. w punkcie 7) uregulowane są czynności rewizji finansowej, przez które należy rozumieć usługi atestacyjne obejmujące badania, a także przeglądy sprawozdań finansowych i inne usługi atestacyjne (poświadczające) określone przepisami prawa, zastrzeżone dla biegłego rewidenta;
- w art. 3. punkt 3. wskazane jest, że biegły rewident wykonuje zawód w imieniu firmy audytorskiej;
- z art. 53. punkt 1. wynika, że firma audytorska jest obowiązana zawrzeć umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu wykonywania czynności rewizji finansowej.
Biorąc pod uwagę powyższe, badanie Planu przekształcenia może być przeprowadzone jedynie przez czynnych zawodowo biegłych rewidentów, działających w imieniu firm audytorskich wpisanych na listę firm audytorskich, prowadzoną przez Polską Agencję Nadzoru Audytowego. Zaleca się zweryfikowanie uprawnień biegłego rewidenta na stronie Polskiej Izby Biegłych Rewidentów, która prowadzi odpowiedni rejestr, przed wskazaniem do Sądu biegłego rewidenta, który ma przeprowadzić badanie planu przekształcenia. Można zweryfikować status biegłego rewidenta na stronie PIBR, czy jest czynny zawodowo: https://www.pibr.org.pl/pl/search/auditor?search= Badania Planu przekształcenia nie może wykonać biegły rewident, który został skreślony z rejestru biegłych rewidentów lub posiada status „niewykonujący zawodu”.
Należy także sprawdzić, czy firma, w ramach której będzie przeprowadzone badanie Planu przekształcenia, jest wpisana na listę firm audytorskich na stronie PANA: https://strefa.pana.gov.pl/wyszukiwarka/
Co grozi w przypadku braku uprawnień biegłego rewidenta, czyli braku wpisu na listę czynnych zawodowo biegłych rewidentów lub wykonanie badania Planu przekształcenia przez podmiot, który nie jest firmą audytorską? Krótko mówiąc, nieważnością wydanej opinii z badania Planu przekształcenia przez biegłego rewidenta oraz brakiem możliwości wyegzekwowania od niego odpowiedzialności za nieprawidłowo wydaną opinię w związku z brakiem ubezpieczenia czynności, które zostały wykonane.
Czy sprawdza to Sąd powołujący biegłego? Z naszej praktyki wynika że nie, ponieważ Sąd kieruje się wyłącznie zapisami Kodeksu Spółek Handlowych i wyznacza biegłego rewidenta z imienia i nazwiska nie sprawdzając jego wpisu na liście w PIBR.
Zatem co zrobić, aby spełnić wymogi i nie narazić się na zarzut nieskuteczności zbadania planu przekształcenia? Podmiot przekształcany winien sam zadbać o sprawdzenie powyższych informacji.